O tym, dlaczego dobrze jest pozwalać starzeć się rzeczom

Ludzie myślą, że żyją bar­dziej in­tensyw­nie niż zwierzęta, niż rośli­ny, a tym bar­dziej - niż rzeczy. Zwierzęta przeczu­wają, że żyją bar­dziej in­tensyw­nie niż rośli­ny i rzeczy. Rośli­ny śnią, że żyją bar­dziej in­tensyw­nie niż rzeczy. A rzeczy trwają, i to trwa­nie jest bar­dziej życiem niż co­kol­wiek innego. 

O. Tokarczuk

Na zdjęciach drobiazgi z muzeum Lucy Maud  Montgomery

Noże u dziadziusiów były niezwykłe; nie dlatego, że ciężkie i posrebrzane, ale dlatego, że ostrza pod wpływem wzajemnych czułości czasu i osełki przybrały formę łagodnej fali. 

- Czemu babcia nie kupi sobie nowych noży? - pytałam mamę jako mała Kalina.

- Może dlatego, że stare są jeszcze dobre? - słucham tej odpowiedzi we wspomnieniach i cieszę się, że babcia nie kupiła jednak tych nowych. Dzięki temu wiem, że nóż może być łagodnym wzgórzem i wiem, jak z czułością ciąży w dłoni dziecka. Tego było dużo więcej; brzytwa Dziadziusia, kilkudziesięcioletnie filiżanki, koc do prasowania, pamiętający dzieciństwo mamy, stary stół, piec, etażerka, w szafie kilka ciągle tych samych sukienek, w sieni ciągle te same buty... Po co wyrzucać, skoro jeszcze dobre, użyteczne, związane z nami wspólnym życiem jak starzy przyjaciele. Jak się zepsuje, to się naprawi, jak się rozerwie, to się zaszyje. Dzisiaj, kiedy wymienia się ubrania, bo weszła nowa kolekcja, kiedy wymienia się na nowsze, modniejsze, bardziej stylowe i pożądane właściwie wszystko - talerze, samochody, kinkiety, żony, wracam do babcinego domu z gwałtowną tęsknotą.

Chcę pozwolić starzeć się moim rzeczom. Chcę brać w ręce stare książki, te same łyżeczki, ale starsze o dwadzieścia wspólnych lat, wieszać na choince niemodne bombki, wziąć kiedyś na kolana wnuczkę i pokazać jej nasz stary zegar. Wiem, że dzisiaj produkuje się rzeczy mniej trwałe. Że dzisiejsze buty i buty Dziadziusia to dwie inne pary butów, że moje noże nie mają wiele wspólnego ze srebrem, a parasola użyłam tylko raz, bo potem popełnił sepuku, rozcapierzając wszystkie szprychy w rozpaczy. Ale zamierzam próbować. Próbuję już wytrwale od dawna, sadząc drzewa, które mają nas przetrwać, gromadząc serwetki i pościel, nie wyrzucając z półki nawet zawstydzonych socrealistycznych powieści i nie skazując na banicję starych swetrów o poszarpanych rękawach.

Kiedy Mały był bardzo mały, dostaliśmy dla niego wózek, w którym wychowało się już wcześniej troje dzieci. bardzo niemodny, ale Małemu było w nim cudnie, spał słodko, lubił skrzypienie niemodnych kółek i cień budki ozdobionej koronką dla dziewczynek. Wtedy, tak jak dzisiaj, biedne młode mamy bombardowane były mnóstwem reklam kosztownych, firmowych wózków na super amortyzatorach i z kosmicznych materiałów. Takim wózkiem można nawet na Księżyc zalecieć, bo ma śruby z tytanu. Napisałam dziewczynom na forum, że mam kilkuletni co najmniej wózek po trójce dzieci, wszystkie wychowały się zdrowo i szczęśliwie.  I spotkało mnie pełne wdzięczności zrozumienie, a nawet kilka stęsknionych propozycji: ja tez chcę po tobie ten wózek z dobrą energią!

Tak więc była trawa zamiast maty edukacyjnej.

Ciuszki po siostrzyczce Zuzi, co tam, że fioletowe i różowe z falbankami.

Sukienka ślubna po siostrze.

Buty z Dużego noszone przez Małego. Przechodzące z brata na brata ubrania. 

Ten sam rower, dorastający z chłopcami.

Mosiężny moździerz po mamie Miłego.

Serwis do kawy, starszy ode mnie.

Kocham każdy z moich starych zegarów, każdą ze zrobionych na szydełku serwetek, a wobec starych książek mam cześć, pełną słodkich dreszczy.  Czuję głębokie zawstydzenie przed Babcią i Dziadziusiem, że mogłabym wyrzucić dobrą rzecz, tylko dlatego, że jest niemodna. Nie spojrzałabym w twarz swoim nożom i filiżankom, gdybym zdradziła je dla skandynawskich trendów.

I tak sobie myślę dzisiaj, że w czasach, gdy wszystkiego jest nadmiar, dobrze nauczyć się znowu jak pięknie mogą z nami starzeć się rzeczy.

I słoneczny zegar z ogrodu autorki "Ani...". I cytat z Emilki, na nowy rok:)

 Chcę żebyś była dzielna. Nie wolno ci się niczego bać (…). Świat pełen jest miłości, a wiosna dociera wszędzie.