We wtorek

Cytuję za "Dzieje NN i okolic":

"Ważne dla dalszego rozwoju miasta było uzyskanie prawa do organizowania trzech dorocznych jarmarków tj. na dzień przed dniem Świętej Trójcy, na święto Podwyższenia Krzyża Świętego oraz na Śródpoście. Ponadto w każdy wtorek miały odbywać się targi, a kupcy przybywający wtedy do miasta nie płacili ceł i podatków, za wyjątkiem opłaty mostowej pobieranej przez proboszcza. (Przywilej z roku 1529)"

Prawie pięćset lat później, we wtorek,  kolorowe, puchate kurtki powiewają na chłodnym wietrze, jak lampiony, obrzeżone mgłą. Stoiska za parkiem, te od głównej ulicy, pysznią się błyskiem cynkowanych wiader, rytmicznym wzorem opartych o brezent naczep łopat do odśnieżania. Deszcz zdobi ich trzonki diamentami. Na stolikach rękawice robocze, trutki na myszy, karma dla kotów, sznurki wszelkiego asortymentu, pod stolikami w pomarańczowych workach suchy chleb. Z busika, starego jak chiński mędrzec i równie stoicko podchodzącego do przemijania świata sprzedają kapustę. Są i grubaśne rajstopy, i ciepłe gatki, i gumofilce, i kroksy, są świąteczne obrusy i firanki na metry, nieco dalej ktoś z nadzieją oczekuje na klientów, spragnionych lodówek i pralek. Między rzędami zadaszonych stołów sprzedają się kalesony, swetry, płaszcze, czapki i szaliki, buty na mocnej podeszwie, pod dawną remizą strażacką jeden smętny stolik ze starzyzną, krępy właściciel zachęcająco przestawia mosiężne świeczniki i jakieś szczątki zegarów. Czasem miód. Wiosną będą nasiona i nawozy. Sadzonki pomidorów. Pikowane jarzyny. Wiadomo, rynek jest we wtorek, kto może, drepcze, jedzie, nie tyle kupić, ile spotkać innych, pogawędzić tym niespiesznym rytmem Podlasia, gdzie śpiewne, gwarą przetykane rozmowy trwają kolejne godziny...

Stoję w pobliskim sklepie, w kolejce do kasy, przede mną spory ogonek, wiadomo, wtorek. Mieszkańcy okolicznych wsi zjawili się, kiedyś furmankami, które stały pod niebieską cerkwią, a konie u koniowiązów żuły sobie owies w płóciennych workach. Teraz głównie traktory, stareńkie jak ich właściciele, rowery z ramą owiązaną sznurkiem, rzadko jakieś auto. Taniutkie kurtki, waciaki, chustki na głowach, w pergaminowych dłoniach torby na zakupy z wyświechtanymi uszami. Po czemu świniacze ogonki. Da mnie pani sklepowa tych śledziów. I karmelków da, tych miętowych. Rentę wzięła to choć karmelków kupię, nie będę sobie żałować. Cierpliwa kolejka w banku. Na poczcie. W sklepach. Przecież rynek, rytuał tygodnia, on tak pod osiemdziesiątkę niesie dziesięć kilo cukru, ostrożnie, jakby niósł szkło, ona pomarszczona jak rodzynek, z rumianymi policzkami, w uszatej torbie kapustę, pół litra, papier toaletowy. Ryneczek.

A ja jeszczy do dochtora pojdu.
Szto u was?
A, szto ma byci. Stara, to i chwora, szto robić.

On się wtrąca, machając ręką: stara, skrypit i skrypit, ale jeszcze mene preżywie.

Słucham ich z czułością, patrząc, jak odchodzą do traktora - pakują się oboje ze stękaniem na wysokie siedzisko, zasłane wełnianym kilimkiem.

W całym Kalinowie zostały u gospodarzy dwa konie.

Krów jest chyba 3. Na 1,5 tysięczne miasteczko.

Nie ma już furmanek pod cerkwią, dawno wyrwano stare koniowiązy.

Ale w każdy wtorek jest targ.

Ostrożnie, czule stawiam stopy po  śladach stuleci.

Lotnicze zdjęcie z 1917 roku, przedstawiające moje miasteczko. Podobno wykonane z balonu:)

 Zaraz za kościołem, którego ciemna bryła odbija ciepłym brązem farby od zieleni jesionów i  wierzb widać zatokę. Ma swoją nazwę, miejscowi lubili nadawać nazwy, które oswajały nieoswajalne i pozwalały mieć złudzenie, że panuje się nad przestrzenią. Za zakrętem była więc Księdza Jama, jeszcze dalej Ryża i Ploska Zatoka. Ale to miejsce w cieniu starych jesionów i kościelnego muru, zarośnięte wikliną i groteskowo poskręcanymi wierzbami, dla mnie zawsze było Rozlewiskiem. To tu zgubiłam sandały którejś Wielkanocy, gdy w nowych podkolanówkach weszłam w cmokliwe bagienko po kaczeńce. Pamiętam mięsistość ich zuchwale żółtych płatków. Nie pamiętam reprymendy mamy, dziwne. Pamięć jak skrupulatny księgowy wyciera gumką niezgadzające się w buchalterii fakty. Ale kaczeńce pamiętam:)