Przewodnik po prowincji dla leniwych. Babcia.

Budynek na rogu, zwany też czasem okrąglakiem, był już siedzibą fryzjera, restauracją i dancingiem i tuzinem innych metamorfoz. Teraz jest tam sklep odzieży używanej i nowej o wdzięcznej nazwie Kameleon. Nad wejściem głosił niegdyś napis, że program partii jest programem narodu. Teraz wisi tam szyld Coca Coli.
W prowincjonalnym pasażu handlowym jest jeszcze sklep z mydłem i powidłem Ponek, apteka ( dawniej sklep z nabiałem), sklep Groszek ( dawniej rybny) i kolejny mydłowopowidłowy plus tak niezbędne produkty jak buty, w tym gumowce, wędki, jedzenie dla psów, ceraty, zabawki, farby do włosów i sztuczne kwiaty. Dużo ciekawych, sztucznych kwiatów, w bardzo ciekawych, sztucznych  kolorach, na widok których Picasso by się uśmiechnął jak kot z Cheshire.
Obok dawny budynek biblioteki, dzisiaj mieszkanko prywatne, bank z dużym parkingiem, kiedyś miejscem, gdzie była żydowska szkoła i kino Melodia, spalone w 1973. Kiedy obrócę się tyłem do banku, widzę dość paskudny budynek nowego sklepu" z koszykami", dalej pocztę, dawny pawilon handlowy, gdzie kiedyś były tylko puste haki na mięso, kompot morelowy i welurowe zasłony. Nieco na lewo park, który wymyśliła moja Babcia, a sadził między innymi Tato; oddaję głos Dużemu, który spisał wspomnienia Babci:

„[...] Zaraz początek 50 rok zachorowałam i lekarze mnie wysłali do sanatorium Kudowa. W Kudowie piękny park był, obsadzony lipami. On mnie tak podobał się, mam zdjęcie jedno, jak w tym parku jestem. A to kwiecień był, tak wyglądały ładnie te lipy…

Moja Babcia ( po prawej) podczas pobytu w sanatorium w Kudowie. 1950 rok, w tle - słynne lipy.

Przyjechałam z sanatorium i przewodniczącemu przedstawiłam: trzeba u nas urządzić park. A tu, gdzie park teraz, to był pusty plac. Rynek. Tam furmanki stały, handel był. Konie, krowy stały. Załatwiali interesy, targowali, kury, prosiaki. Stała studnia, a z drugiej strony, od posterunkowego domu krzyż. Bałagan. Porozmawialiśmy i przewodniczący zgodził się tak. Porozmawiał z leśniczym,

żeby sadzonki przygotował. I z księdzem porozmawiali, żeby krzyż przenieść do kościoła na plac.

Wzięli zorali wszystko, studnię zlikwidowali i porobili alejki, ogrodzili, ławki postawili i posadzili sadzonki. Na każdej alejce po dwie ławek było.

Dookoła alejki, jedna z tej strony, większa z bramki w bramkę, a inna na bazar wychodziła. Posieli trawę. Było ładnie. Pod koniec kwietnia, w maju to zrobili. Wszyscy bardzo zadowoleni. Ale początkowo, jak krzyż przenosili, ludzie dziwnie patrzyli. Społecznie robiliśmy, ludzie żeby nas nie łajali.

Do wieczora robiliśmy. I tak park powstał.

Wokół parku są cztery ulice. Mickiewicza, dawniej Rybacka, Bielska, nadal nie zmieniona od 300 lat niemal, 1 maja, dawniej Żłuktowa i Poniatowskiego, gdzie kiedyś wynajmowaliśmy pożydowski domek, nim dorobiliśmy się swojego. Na tym Rynku, o którym Babcia wspomina odbywały się kiedyś pierwszomajowe pochody, stała trybuna i grały orkiestry. Przejmowałam się wtedy, czy 1 maja będzie tak ciepło, bym mogła założyć podkolanówki; pan Drystun otwierał budkę z lodami i sprzedawał gałkę w waflu. Był posterunek. I targ - targ jest co wtorek, od 500 lat, od kiedy moje miasteczko dostało przywilej i prawo do dwóch jarmarków, we wtorki i czwartki. Był to rok 1514.

teraz, w śniegu końowozimowym ( już Barańczak o nim pisał:

Należy go oglądać z autobusu "Jelcz"
starego typu, w którym okna całkiem czyste
nie są nigdy, z zasady; i należy mieć
miejsce siedzące z dermy pociętej żyletką
przez chuligana, z nudów; i należy lekko
mrużyć oczy, by twarze stłoczone, bezkrwiste
(mgliście znane, z widzenia) pokrywały wszystek
szarawy obszar szyby jak lustrzana śniedź; (...)
dopiero wtedy można znieść ten ból puszysty,
tę biel przeszywającą, ten zbyt czysty śnieg.)

- więc teraz, w tym przeszywającym śniegu lutego, targ wygląda surrealistycznie: postukujący czubkami gumofilców rolnicy z okolic,  stosy spodni w kolorach  "wojskowych", czapki uszatki, wiadra, łopaty do śniegu w czystym oranżu, kapusta, jabłka, worki zboża,  samochód z lodówkami i pralkami, w sezonie wiosenny zmieniający się na samochód z kosiarkami i myjkami, firanki, nasiona, buty, pan ze starociami,  panie ze sztucznymi kwiatami, a wiosną: pomidory, rozsada,  pory, sałata, pelargonie, geranium, wszystko...

Idę z koszykiem wiklinowym, śnieg poskrzypuje. Przypomina mi się Babcia, gdy patrzę na skrzące się diamenty na parkowych lipkach.

Babcia obchodziłaby urodziny 15 lutego. I tak bardzo, tak bardzo mi jej brak...